EΠΟΜΕΝΗ ΣΤΑΣΗ: ΤΟ ΑΙΓΑΙΟ
Του Α.ΖΑΦΕΙΡΗ
Ήδη από τις 27/4/2012 δημοσιεύθηκαν, στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης στηΤουρκία, οι αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου για τη χορήγηση στην τουρκική Κρατική Εταιρεία Πετρελαίου (ΤΡΑΟ) αδειών για έρευνες υδρογονανθράκων, που αφορούν θαλάσσιες περιοχές στα ανοιχτά των Αδάνων, της Αττάλειας, της Αντιόχειας και της Μούγλας και περιλαμβάνουν τμήματα ελληνικής υφαλοκρηπίδας νοτίως της Ρόδου, της Καρπάθου και του Καστελόριζου.
Ανάλογη πράξη του 1973 ήταν η απαρχή των τουρκικών διεκδικήσεων στοΑιγαίο και των κρίσεων των ετών 1974, 1976, 1987, 1996.
Συνέπεια της κρίσης του 1976 ήταν το «Πρωτόκολλο της Βέρνης», το 1977, που προβλέπει αμοιβαία αποχή Ελλάδας και Τουρκίας από έρευνες στην υφαλοκρηπίδα του Αιγαίου πέρα από τα 6 μίλια των χωρικών τους υδάτων.
Συνέπεια αυτού η Ελλάδα δεν μπορεί να αξιοποιήσει τους φυσικούς πόρους ακόμα και μέσα στο Σαρωνικό κόλπο. Ακολούθησε η κρίση του 1987 με τη συμφωνία του Νταβός και η κρίση των Ιμίων το 1996 με τη συμφωνία της Μαδρίτης το 1997 που ουσιαστικά αποτέλεσαν επαναβεβαίωση της Βέρνης.
Η Τουρκία τώρα αναβαθμίζει το στρατηγικό της σχέδιο στο επόμενο στάδιο. Και ετοιμάζεται, κάνοντας την αρχή στη Κύπρο, να «ανεβάσει» τη κρίση στο Αιγαίο.
Σύμφωνα με την Αμερικανική Γεωλογική Επιθεώρηση (US Geological Survey), κάτω από την Ανατολική Μεσόγειο υπάρχουν ίσως τα μεγαλύτερα αποθέματα ενεργειακών πόρων στον κόσμο. Καθόλου τυχαία οι ΗΠΑ έχουν εγκαταστήσει την περιφερειακή διοίκησή τους του Γραφείου Ενεργειακών Πόρων (Bureau of Energy Resources) στην Κύπρο.
Η περιοχή «επικοινωνεί» άμεσα με την ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, εντασσόμενη σε ένα τεράστιο τόξο πολεμικών συγκρούσεων και διαδικασιών αποσταθεροποίησης.
Η ΑΟΖ (…ΑΥΤΗ Η ΑΓΝΩΣΤΗ) ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΥΦΑΛΟΚΡΗΠΙΔΑ
Η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας (του 1982) αναφέρει ρητά στο άρθρο 121, ότι όλα τα νησιά διαθέτουν ΑΟΖ, ανάλογη των ηπειρωτικών περιοχών.. Έτσι η Τουρκία δεν μπορεί, στο θέμα της ΑΟΖ, να προβάλλει τα επιχειρήματα που προβάλλει για την υφαλοκρηπίδα των νησιών του Αιγαίου, ότι δηλαδή βρίσκονται πάνω στην υφαλοκρηπίδα της Ανατολίας.
Στο θέμα αυτό υπάρχει το προηγούμενο της Κούβας με τις ΗΠΑ . Όταν οι ΗΠΑ καθόρισαν την ΑΟΖ των 200 νμ , το1983, στη κορύφωση του «ψυχρού πολέμου», με τη Κούβα, (που είναι στα 90 μίλια απόσταση ) , έκαναν την οριοθέτηση της με την μέθοδο της μέσης γραμμής.
ΆΛΛΕΣ ΕΠΟΧΕΣ, ΑΛΛΕΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΕΣ.
Η Τουρκία και δεν μετέχει στη Συνθήκη για το Δίκαιο της Θάλασσας, αλλά την υιοθέτησε στη πράξη το 1986 ΑΟΖ (στη Μαύρη Θάλασσα), ερχόμενη σε συμφωνία με την τότε Σοβιετική Ένωση για τις επικαλυπτόμενες περιοχές.
Είπαμε. Άλλες εποχές…άλλες ισορροπίες.
Συμφώνησε επίσης και με την Βουλγαρία και την Ρουμανία για το ίδιο θέμα και οριοθέτησε ΑΟΖ χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της μέσης γραμμής . Αρνείται να κάνει το ίδιο στο Αιγαίο και Νοτιοανατολική Μεσόγειο.
Και οι λόγοι είναι προφανείς.
ΚΥΠΡΟΣ, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΥΠΟΛΟΙΠΟΙ «ΤΟΠΙΚΟΙ» ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΟΙ.
Η Κυπριακή πλευρά από το 2003 έχει ζητήσει από την ελληνική κυβέρνηση να προχωρήσουν στην οριοθέτηση της ΑΟΖ, αλλά η ελληνική κυβέρνηση αρνήθηκε .
Η Ελλάδα είναι μέλος της συνθήκης για το Δίκαιο της Θάλασσας, αλλά δεν έχει κηρύξει ΑΟΖ επειδή η Τουρκία έχει δηλώσει ότι αυτό αποτελεί «αιτία πολέμου». Μετά από αυτό, η Κυπριακή κυβέρνηση , συμφώνησε τα όρια της ΑΟΖ με την Αίγυπτο (Ιούλιος 2005) και με τον Λίβανο (Ιανουάριος 2007) και τα καταχώρησε στον ΟΗΕ.
Η ανακάλυψη του θαλάσσιου κοιτάσματος Λεβιάθαν αποτελεί επίσης πεδίο διαμάχης μεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου. Το Ισραήλ δεν έχει επικυρώσει τη Συνθήκη του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας , ενώ η Hezbollah ισχυρίζεται ότι το κοίτασμα Ταμάρα ανήκει στον Λίβανο.
Η Αίγυπτος είναι η υπ’ αριθμόν δύο αφρικανική δύναμη στην παραγωγή φυσικού αερίου. Στα μέσα του Γενάρη του 2012 η Αίγυπτος, σε μια σαφέστατα θετική προς τη Τουρκία κίνηση, κάλεσε την Κύπρο και την Τουρκία σε διαβουλεύσεις για τον καθορισμό της μεταξύ τους ΑΟΖ, παρακάμπτοντας επιδεικτικά την Ελλάδα και αμφισβητώντας ευθέως την ΑΟΖ του Καστελόριζου.
(Η ΑΟΖ του Καστελόριζου, σε πλήρη ανάπτυξη με βάση την αρχή της μέσης απόστασης που καθιερώνει το Δίκαιο της Θάλασσας, είναι ο «κρίκος» που ενώνει την ελληνική με την κυπριακή, καθώς και με την αιγυπτιακή ΑΟΖ).
Η Συρία διεξήγαγε –προ του «εμφυλίου»- έρευνες για φυσικό αέριο. Τον Ιούλιο του 2011, η Συρία, το Ιράνκαι το Ιράκ υπέγραψαν συμφωνία ύψους 10 δις δολαρίων για την κατασκευή αγωγού φυσικού αερίου από το ιρανικό λιμάνι Ασαλουγιέχ προς τη Δαμασκό μέσω Ιράκ, ενώ το Ιράν είχε πρόθεση να επεκτείνει τον αγωγό στο μεσογειακό λιμάνι του Λιβάνου, ώστε από εκεί να στέλνει ενέργεια σε αγορές της ΕΕ. Αντίθετα τα σχέδια του Κατάρ και της Σαουδικής Αραβίας ευνοούν την παροχή «σουνιτικής» ενέργειας προς την Ευρώπη μέσω Τουρκίας.
Συμπωματικά είναι και οι κύριες δυνάμεις που χρηματοδοτούν και τη συριακή «αντιπολίτευση» και το Ισλαμικό Κράτος.
Ευνοϊκή για τις τουρκικές θέσεις, είναι και η στάση της «νέας» Λιβύης. Ο Λίβυος υπουργός Διεθνούς Συνεργασίας Μ. Αμπντελαζίζ, δήλωσε ότι στο θέμα του καθορισμού ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Λιβύης«πρέπει να προχωρήσουμε σε ένα πλαίσιο, συμπεριλαμβανομένων των χωρών που έχουν θαλάσσια σύνορα με την Ελλάδα και τη Λιβύη», βάζοντας έτσι στη διαπραγμάτευση με την Ελλάδα τόσο την Αίγυπτο όσο και την Τουρκία, η οποία, εφόσον το σύμπλεγμα του Καστελόριζου έχει ΑΟΖ, δεν έχει θαλάσσια σύνορα με την Αίγυπτο και τη Λιβύη.
ΙΟΝΙΟ ΚΑΙ ΒΑΛΚΑΝΙΑ. ΤΟΣΟ ΜΑΚΡΙΑ Η ΤΟΣΟ ΚΟΝΤΑ;
Στη περιοχή του Ιονίου , όπου τα ενεργειακά αποθέματα είναι επίσης αξιόλογα, η Αλβανία, μέσω του Ανωτάτου Δικαστηρίου και με τη πολιτική παρότρυνση της ¨Άγκυρας, έχει ακυρώσει την υπογεγραμμένη συμφωνία με την Ελλάδα για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών (ΑΟΖ).
Παράλληλα σε όλη τη Βαλκανική «αναζωπυρώνονται» οι τοπικές συγκρούσεις, με τις «μειονότητες» να αποδεικνύονται για μια άλλη φορά ειδικό εργαλείο. Κόσοβο, FYROM, Σαντζάκ, Βοιβοντίνα, και ο κατάλογος δεν έχει τέλος.
ΝΑΤΟ, Ε.Ε. ΚΑΙ ΜΟΝΟΠΩΛΙΑΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ
Θα ήταν περιττό να αναφερθεί ο ρόλος στη περιοχή του ΝΑΤΟ, της Ε.Ε. και ισχυρών μονοπωλιακών ομίλων. Η μετατροπή ολόκληρης της περιοχής της Μέσης Ανατολής (και όχι μόνο) σε μια ατέλειωτη εμπόλεμη ζώνη, είτε μέσω άμεσων στρατιωτικών εισβολών είτε μέσω αποσταθεροποίησης καθεστώτων είναι μια πραγματικότητα που επιβεβαιώνει ότι ο ευρωατλαντικός ιμπεριαλισμός έχει επιλέξει να «εξάγει» τη κρίση του μέσω του πολέμου, «εξασφαλίζοντας» παράλληλα τη περιοχή.
Ο ειδικός ρόλος στην αποστολή αυτή δυνάμεων όπως η Τουρκία και το Ισραήλ (με τη σχετική αυτονομία που έχουν από τα «κέντα» και ότι αυτό συνεπάγεται για την ειρήνη στη περιοχή) επίσης δεν αμφισβητείται.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο ήδη από το Μάιο του 2013 ο Κύπριος ΥΠΕΞ έκανε λόγο για «στρατηγική αλλαγή» στο εξωτερικό πολιτικό δόγμα της Κύπρου με ΝΑΤΟποίηση του νησιού, (που θα ξεκινήσει από την ένταξη στο «Συνεταιρισμό για την Ειρήνη»), επαναφορά του του Σχεδίου Ανάν, (λέγοντας ότι είναι «νεκρό»)ενώ χαρακτήρισε την Κύπρο «αξιόπιστο εταίρο των ΗΠΑ για την ενίσχυση της ασφάλειας, που είναι ζωτικής σημασίας για τα συμφέροντα των ΗΠΑ και λειτουργεί ως σύνδεσμος μεταξύ της ΕΕ και των χωρών της περιοχής»
Η παραβίαση της κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) από το τουρκικό «Μπαρμπαρός Πασά» «επιβεβαίωσε» με το παραπάνω τις προβλέψεις της κυπριακής ηγεσίας αλλά και το συνολικότερο γεωστρατηγικό προσανατολισμό της ελληνικής. «Ουδέν σχόλιον» δήλωσε ο εκπρόσωπος της Κομισιόν ενώ ο υπουργός Εξωτερικών Γιαννάκης Κασουλίδης, αποκάλυψε στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, οι αμερικανοί αξιωματούχοι απαίτησαν από την κυπριακή κυβέρνηση να μην αντιδράσει σε περίπτωση τουρκικής πρόκλησης, ενώ η εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ δήλωσε ότι « οι πόροι της νήσου σε πετρέλαιο και αέριο, όπως κι όλοι οι άλλοι φυσικοί πόροι, θα πρέπει να μοιραστούν ακριβοδίκαια μεταξύ των κοινοτήτων, στο πλαίσιο μιας συνολικής διευθέτησης.»
Ευτυχώς «ανήκομεν εις την Δύσιν». Όπως και το 1974 άλλωστε.
