Σύλλογος των αποφοίτων του εν λόγω Πανεπιστημίου και η Επιστημονική Εταιρεία Αγροτικής Οικονομίας (γνωστή και ως ΕΤΑΓΡΟ), ενώ προήδρευσε σ’ αυτήν ο καθηγητής του Τμήματος Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου κ. Αντώνης Ρεζίτης, Πρόεδρος της ΕΤΑΓΡΟ. Ομιλητές-Εισηγητές ήταν οι κ.κ. Πάνος Παναγόπουλος, Γεωπόνος-Οικονομολόγος και Διδάκτωρ του Παν/μίου της Σορβόννης (Γεωργός), Παναγιώτης Καρακατσούλης, Ομότιμος καθηγητής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου (Γ.Π.Α.), Κωνσταντίνος Αποστολόπουλος, Ομότιμος καθηγητής του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου και Πρόεδρος του Ινστιτούτου Συνεταιριστικών Ερευνών και Μελετών (ΙΣΕΜ), Λεωνίδας Καζακόπουλος, τ. καθηγητής του Γ.Π.Α. και Κωνσταντίνος Τσιμπούκας, επίσης καθηγητής του Γ.Π.Α.
Τα θέματα που παρουσιάστηκαν ήταν: η ιδιαίτερα ελλιπής οριζόντια διαχείριση της Ελληνικής Γεωργίας και η επείγουσα ολοκληρωμένη αντιμετώπισή της, η συντήρηση και ο εκσυγχρονισμός των εγγειοβελτιωτικών έργων, με παράλληλη αύξηση των αρδευομένων εκτάσεων, η αδήριτη αναγκαιότητα του συνεργατισμού για την επιτυχή λειτουργία και ανάπτυξη των Γεωργικών Εκμεταλλεύσεων (Γ.Ε.) σε επιχειρηματική βάση, η μεγέθυνση των εκμεταλλεύσεων αυτών και η σημασία του γεωργο-εκπαιδευτικού και συμβουλευτικού συστήματος, καθώς και η βιωσιμότητα τους, σε συνδυασμό με τις επιπτώσεις από την εφαρμογή του νέου φορολογικού συστήματος.
Μετά την παρουσίαση των παραπάνω εισηγήσεων, που έδωσαν με ενάργεια τα διαχειριστικά προβλήματα της Γεωργίας μας, έγινε ιδιαίτερα διεξοδική συζήτηση, στην οποία συμμετείχε το πολυπληθές και εξειδικευμένο ακροατήριο, ώστε στο τέλος να διατυπωθούν ομόφωνα ορισμένα βασικά πορίσματα- προτάσεις για την αντιμετώπιση της αδιέξοδης κατάστασης, στην οποία έχει πλέον περιέλθει η αγροτική ύπαιθρος της χώρας. Τα πορίσματα αυτά συνοψίζονται ως εξής:
1. Κρίνεται αναγκαία η έναρξη της διαδικασίας για την έγγειο αναδιάρθρωση, ώστε με εκούσιες διαδικασίες να οδηγήσει σε βιώσιμες και ανταγωνιστικές Γ.Ε. (δηλαδή στην βελτίωση του ελάσσονα, αλλά πρωτεύουσας σημασίας συντελεστή της γεωργικής μας παραγωγής), με όποιες μεταρρυθμίσεις προϋποθέτει ή και συνεπάγεται η αναδιάρθρωση αυτή για το αρδευτικό, συνεταιριστικό, φορολογικό και ασφαλιστικό σύστημα, καθώς επίσης και για την έρευνα και την εκπαίδευση στον αγροτικό τομέα, όπως και για την εμπορία (marketing) των αγροτικών προϊόντων, αλλά ακόμα και για την αγροτική πίστη. Οι ειδικοί που συμμετείχαν στην ημερίδα πιστεύουν ότι, εάν πραγματοποιηθούν οι μεταρρυθμίσεις αυτές, θα ομαλοποιηθεί η εξέλιξη της ελληνικής γεωργίας και θα προσαρμοστεί σταδιακά στους θεσμούς και στη δεοντολογία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, (έστω και με την τόσο σημαντική καθυστέρηση).
2. Για τα εγγειοβελτιωτικά έργα της χώρας φαίνεται έκδηλα, πως η διαχείριση τους από τις περιφερειακές διοικήσεις απέτυχε οικτρά. Γι' αυτό προτείνεται είτε η επανίδρυση της Υπηρεσίας Εγγείων Βελτιώσεων (Υ.Ε.Β.) και η επαναλειτουργία της με εκσυγχρονιστικές προτεραιότητες, υπό την Κεντρική Διοίκηση του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ), όσο και αν αυτό φαίνεται δύσκολο να πραγματοποιηθεί καθώς έρχεται σε αντίθεση με το πνεύμα της αποκέντρωσης που επικρατεί, είτε να οργανωθούν καταλλήλως οι περιφερειακές υπηρεσίες ώστε να καταστεί δυνατή η ορθολογική διαχείριση των σχετικών με την άρδευση και τη στράγγιση, εγγειοβελτιωτικών έργων, κάτι που θεωρούμε ακόμα πιο δύσκολο.
Αειφόρος γεωργία, παραγωγική, ανταγωνιστική και βιώσιμη, δεν είναι δυνατή χωρίς υποδομική και αποτελεσματική άρδευση. Για τους λόγους αυτούς επιβάλλεται άμεση και ρηξικέλευθη λύση.
3. Ο αγροτικός συνεταιρισμός είναι ο μόνος που μπορεί να προσφέρει άμεσες οικονομίες κλίμακος και αποτελεί μονόδρομο για την ελληνική γεωργία των μικρών έως μη ιδιαίτερα μεγάλων εκμεταλλεύσεων, που δεν είναι ούτε σκόπιμο, ούτε άλλωστε εύκολο να δημιουργηθούν. Πρέπει να καταβληθούν άοκνες προσπάθειες από όλους για την ανάπτυξη του υγιούς συνεργατισμού και στη χώρα μας, όπως ακριβώς συμβαίνει σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. και όπως συνέβαινε και στην Ελλάδα μέχρι και τη δεκαετία του ΄70. Δεν πρέπει να επαναληφθούν τα λάθη της δεκαετίας του 1980 (και μετέπειτα), τα οποία οδήγησαν στην κρατικοδίαιτη κομματοκρατία των αγροτικών μας συνεταιρισμών. Η παγκοσμιοποίηση, η σύγχρονη ψηφιακή τεχνολογία και καινοτομία, τα καινοτόμα προϊόντα και το smart farming με το σύγχρονο διεθνές marketing επιβάλλουν την καθετοποίηση της γεωργικής παραγωγής και τη διάθεση στην αγορά ενός απαιτητικού καταναλωτικού κοινού αγροτροφίμων με άριστες προδιαγραφές και ιδιαίτερα ανταγωνιστικών. Και ακόμα, επιβάλλεται όπως η προστιθέμενη αξία του τελικού προϊόντος επιστρέφει στον παραγωγό, καθώς είναι τόσο αναγκαία για την επιβίωσή του (αλλά και για την επιβίωση της οικογένειάς του στην ελληνική Περιφέρεια). Είναι «ηλίου φαεινότερο» ότι για όλα αυτά, της σύγχρονης εποχής του αγροτικού κόσμου, η «μεγέθυνση» και η λειτουργία των μικρών γεωργικών εκμεταλλεύσεων πρέπει να εδράζεται στον υγιή συνεργατισμό.
4. Η συμβολή μιας σύγχρονης μορφής γεωργικής εκπαίδευσης (υποδομές-εκπαιδευτικός εξοπλισμός, μαθησιακές μεθοδολογίες, νέα πεδία συστημάτων γνώσης, τεχνικο-οικονομικές και κοινωνικές πλευρές του περιεχομένου της) στην ανάπτυξη της γεωργίας μας προϋποθέτει ισχυρή πολιτική αναπτυξιακή βούληση και στο θέμα της εγγείου αναδιαρθρώσεως. Η αξιοποίηση της Γαλλικής εμπειρίας στις διαδικασίες της εγγείου αναδιαρθρώσεως για τη δημιουργία βιώσιμών Γ.Ε. σε συνδυασμό με την ολοκληρωμένη και συνεκτική πρόταση της Επιστημονικής Εταιρείας Αγροτικής Οικονομίας (ΕΤΑΓΡΟ) για το σκοπό αυτό, παραπέμπουν επιπροσθέτως και στην κάλυψη του υπάρχοντος κενού μιας αποτελεσματικής δημόσιας γεωργικής συμβουλευτικής υπηρεσίας στη χώρα μας. Ιδιαίτερα χρήσιμη στην αντιμετώπιση των σχετικών προβλημάτων θα ήταν και μια συζήτηση με διεισδυτική ματιά στον τρόπο εξέλιξης ενός μικρού αριθμού επιλεγμένων περιπτώσεων επιτυχημένων Γεωργικών Συστημάτων Γνώσης (συναρμογή γεωργικής έρευνας, γεωργικής εκπαίδευσης και γεωργικών συμβουλευτικών υπηρεσιών-γεωργικές εφαρμογές) και της αντίστοιχης επιτυχημένης γεωργίας τους από την Ευρώπη (Βόρεια, Νότια) και το διεθνή χώρο (ΗΠΑ).
5. Κρίνεται αναγκαία η απάλειψη από τους νόμους 4093/12 και 4172/13 «περί φορολογίας των γεωργικών εκμεταλλεύσεων», των εννοιών και των όρων «ελευθέρια επαγγέλματα» και «επιτηδεύ-ματα» και η ένταξη της γεωργικής εκμετάλλευσης στις ιδιότυπες επιχειρήσεις των αυξημένων κινδύνων και αβεβαιότητας (αστάθμητοι παράγοντες κλπ. ιδιαιτερότητες), οπωσδήποτε με εφαρμογή της γεωργικής λογιστικής, όπως άλλωστε συμβαίνει σε ολόκληρο τον σύγχρονο και πολιτισμένο κόσμο. Στις περισσότερες των περιπτώσεων οι επικεφαλής των Γ.Ε. υποχρεούνται να αυτασφαλίζονται για πολλαπλάσια ημερομίσθια εκείνων που όντως πραγματοποιούν αλλά δεν απαλλάσσονται από το αφορολόγητο. Κατά συνέπεια, αντί να δώσουμε την ευκαιρία δημιουργίας σωρείας νέων βιώσιμων Γ.Ε., μετατρέπουμε από μόνοι μας τις ανταγωνιστικές Γ.Ε. σε μη ανταγωνιστικές εξ αιτίας της μη απαλλαγής τους από το αφορολόγητο, που όμως υπερκαλύπτει τα τεκμαρτά τους ημερομίσθια χωρίς μάλιστα να αφαιρούνται ορθά οι αποσβέσεις, τόκοι ιδίου κεφαλαίου και τεκμαρτά ενοίκια εδάφους. Άλλωστε από πλευράς φοροδοτικού κλπ. αποτελεσμάτων, ο ως άνω νόμος 4172/13 αποδείχθηκε στην πράξη λίαν ανεπαρκής και σίγουρα αναποτελεσματικός στο έπακρο. Παρ' όλα όμως αυτά (αποτελέσματα 2015, 2016 και 2017), γιατί επιμένουμε σε κάτι που είναι αυτοκαταστροφικό;
6. Τονίζεται τέλος η αναγκαιότητα της λειτουργίας της υγιούς «συμβολαιακής γεωργίας» (contract farming), προς ενίσχυση της ελληνικής γεωργίας των μικρότερων γεωργικών εκμεταλλεύσεων σε επιχειρηματική βάση, παράλληλα με τα προαναφερθέντα πορίσματα και προπάντων ενισχυτικά προς τον υγιή συνεργατισμό. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει τα συμβόλαια να μην αποβαίνουν σε βάρος του παραγωγού, έναντι του κεντρικού μεταποιητή-εμπόρου. Γι’ αυτό και πρέπει τα θεσμικά όργανα που λειτουργούν για την πάσης μορφής αγροτική δραστηριότητα (από τον αγρό και τον σταύλο μέχρι τον καταναλωτή) να επαγρυπνούν και να προστατεύουν τον παραγωγό της πρώτης ύλης (γεωργικού προϊόντος), σύμφωνα και με τη διεθνή πρακτική του contract farming.
Γενικό Συμπέρασμα
Είναι αναπόφευκτη/επιτακτική η ανάγκη επιβολής των παραπάνω μεταρρυθμίσεων εντός εύλογου χρόνου για την ομαλοποίηση/προσαρμογή της Ελληνικής Γεωργίας στους αυτονόητους θεσμούς και στην λοιπή αντίστοιχη δεοντολογία, δηλαδή στις βασικές υποδομές που θα καταστήσουν τις Γ.Ε. μας ανταγωνιστικές. Διαφορετικά, όπως η οικονομική κρίση έδειξε την πόρτα της εξόδου στο εκλεκτότερο τμήμα των νέων της κοινωνίας μας προς την Εσπερία, είναι πολύ πιθανόν η προσδοκώμενη "οικονομική ανάκαμψη" να δείξει ξανά το δρόμο προς την εσωτερική μετανάστευση, αποψιλώνοντας περαιτέρω την ύπαιθρο χώρα από το εναπομείναν πολύτιμο ανθρώπινο δυναμικό της. Πρόκειται για την περίπτωση που τα κενά αυτά πληρούνται εις βάρος του κοινωνικού συνόλου, δηλαδή με τους σκληρούς τρόπους που επιφυλάσσει το μέλλον για τους λαούς, όταν σε κάποια καμπή της ιστορίας τους αδυνατούν να προσαρμοσθούν στις εξωγενείς συνθήκες.
ΠΗΓΗ
