Στη μεγάλη δημόσια συζήτηση που γίνεται στη χώρα για το ζήτημα των συντάξεων, βασική παράμετρος πρέπει να είναι αυτό που για πολλές χώρες αποτελεί τη βάση του Ασφαλιστικού τους Συστήματος, δηλαδή τα δημόσια έσοδα από την αξιοποίηση κοιτασμάτων Υδρογονανθράκων και άλλων Ορυκτών Πόρων
Του Γιάννη Μανιάτη*
Στη μεγάλη δημόσια συζήτηση που γίνεται στη χώρα για το ζήτημα των συντάξεων, βασική παράμετρος πρέπει να είναι αυτό που για πολλές χώρες αποτελεί τη βάση του Ασφαλιστικού τους Συστήματος:
Τα δημόσια έσοδα από την αξιοποίηση κοιτασμάτων Υδρογονανθράκων και άλλων Ορυκτών Πόρων (Νορβηγία, Μεγ. Βρετανία, Ολλανδία, Δανία, Καναδάς, Αυστραλία, Ρωσία, κ.ά.).
Η Ελλάδα είναι μια χώρα προικισμένη σε ορυκτούς πόρους, (4η θέση στην Ε.Ε.).
Μόνο στη βόρεια Ελλάδα υπάρχει χρυσός αξίας άνω των 16 δις €. Πάνω από 100.000 εργαζόμενοι απασχολούνται σήμερα στην Εξορυκτική Βιομηχανία, η οποία συμβάλλει κατά 3,4% στο ΑΕΠ.
Το 80% της παραγωγής γίνεται εξαγωγή κυρίως (Ιταλία, Γερμανία, ΗΠΑ, Κίνα), ενώ σε ετήσια βάση, παρά την κρίση, οι επενδύσεις ξεπερνούν τα 300 εκατ. €.
Ο κλάδος αντιμετώπισε τεράστιο πρόβλημα τα τελευταία χρόνια, αφού από τα 25 δις €/χρόνο επενδύσεις στο χώρο της κατοικίας (2008), τώρα οριακά ξεπερνά το 1 δις €.
Το νέο εθνικό Παραγωγικό Μοντέλο πρέπει να διαμορφωθεί με στόχο τον διπλασιασμό της συμβολής του εξορυκτικού κλάδου στο ΑΕΠ (από 3,4% σε 7%) την επόμενη πενταετία, την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου από τα εθνικά κοιτάσματα Υδρογονανθράκων που η συμβολή τους αναμένεται να ξεπεράσει τα 2-3 δις €/χρόνο στο Ασφαλιστικό Σύστημα, τον πενταπλασιασμό της αξιοποίησης της Γεωθερμίας (από μόλις 1% σήμερα) και τέλος, τη διαμόρφωση ενός νέου Συμβολαίου με το Λαό, που θα στηρίζεται στην ισχυρή συμμαχία Κοινωνίας – Περιβάλλοντος – Ορυκτών Πόρων.
Η προοδευτική παράταξη, το ΠΑ.ΣΟ.Κ., την τετραετία 2010–14, έθεσε τις Ορυκτές Πρώτες Ύλες σε πρώτη αναπτυξιακή προτεραιότητα, μετά από πολλές δεκαετίες που βρίσκονταν στην αφάνεια και την απαξίωση.Αναφέρω τις τρεις μεγάλες παρεμβάσεις:
- Καταγράψαμε, αξιολογήσαμε και μελετήσαμε όλα τα δεδομένα των ορυκτών πόρων, έτσι ώστε να γνωρίζουμε με ακρίβεια τι ακριβώς έχουμε. Για πρώτη φορά από την ίδρυση του ελληνικού κράτους, τον Οκτώβριο του 2014 παραδόθηκε, μετά από 3 χρόνια συνεχών ερευνών, ο πρώτος πλήρης κατάλογος των ποσοτήτων, της ποιότητας και των θέσεων ορυκτών πόρων της χώρας.Ερευνήθηκαν και αξιολογήθηκαν 114 Δημόσιοι Μεταλλευτικοί Χώροι και 22 Δημόσιες Εκτάσεις Βιομηχανικών Ορυκτών.Πάνω από 20 από τους χώρους αυτούς επελέγησαν για άμεση προκήρυξη διεθνών διαγωνισμών, προκειμένου να προσελκυστούν επενδυτές. Δυστυχώς, τα τεύχη δημοπράτησης παραμένουν ακόμη, 3,5 χρόνια τώρα, στα συρτάρια του Υπουργείου (ΥΠΕΝ).
- Ανακοινώσαμε το 2012 την Εθνική Μεταλλευτική Πολιτική για πρώτη φορά σε ένα ενιαίο κείμενο, ολοκληρωμένο και συνεπές, που έτυχε και της αναγνώρισης των Ευρωπαίων εταίρων μας και συνέδραμε στη διαμόρφωση της Ευρωπαϊκής Μεταλλευτικής Πολιτικής. Ήμασταν στην πρώτη πεντάδα ευρωπαϊκών χωρών που ανακοίνωσαν ανάλογη εθνική πολιτική. Ταυτόχρονα, διαμορφώσαμε το πλαίσιο για το Εθνικό Κτηματολόγιο Ορυκτών Πόρων, μέσα από την οργάνωση και αξιοποίηση του Γεωγραφικού Συστήματος Πληροφοριών (GIS) LATOMET, στο οποίο καταχωρίσθηκαν όλες οι διαθέσιμες πληροφορίες ιδιοκτησιακού, γεωγραφικού και ορυκτολογικού χαρακτήρα. Στόχος, το σύστημα αυτό να αποτελέσει την Επενδυτική Πύλη του εξορυκτικού τομέα. Δυστυχώς και η προσπάθεια αυτή παρέμεινε στάσιμη.
- Διενεργήσαμε Διεθνείς Διαγωνισμούς για την αξιοποίηση Υδρογονανθράκων, Γεωθερμίας, Μεταλλευτικών κι Ενεργειακών Ορυκτών, με βάση Ειδικά Διαγωνιστικά Πρότυπα, που δημιουργήθηκαν για πρώτη φορά την περίοδο αυτή, υπέρ του δημοσίου συμφέροντος, του περιβάλλοντος, του απλού Έλληνα πολίτη.
Το 2013, θεσμοθετήσαμε το Ταμείο Αλληλεγγύης Γενεών (ν.4162/2013), με βάση το οποίο τα δημόσια έσοδα από την αξιοποίηση Υδρογονανθράκων κατευθύνονται κατά 75% στο Ασφαλιστικό Σύστημα, 20% στις τοπικές κοινωνίες για έργα περιβάλλοντος και ανάπτυξης και 5% στη χρηματοδότηση Μεταπτυχιακών Προγραμμάτων Ελληνικών ΑΕΙ.Σήμερα, μετά τους διεθνείς διαγωνισμούς που προκηρύξαμε και κατακυρώσαμε, γνωρίζουμε με σημαντική ακρίβεια ότι το Ασφαλιστικό Σύστημα της χώρας τα επόμενα χρόνια μπορεί να τροφοδοτείται με κονδύλια ύψους 2-3 δις €/χρόνο, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι δεν θα υπάρχει το χειρόφρενο αδιαφορίας και καθυστερήσεων που έχει τραβήξει η σημερινή κυβέρνηση.
Χαρακτηριστικά σημειώνω ότι το μικρομεσαίο κοίτασμα του Πατραϊκού των 140 εκατ. βαρελιών, θα προσελκύσει επενδύσεις πάνω από 7 δις € (όσο και το αεροδρόμιο Ελληνικού), θα συνεισφέρει 4,5 δις € στο Ταμείο Αλληλεγγύης Γενεών και 800 εκατ. € στην κοινωνία της Δυτικής Ελλάδας – Ιονίων, με ταυτόχρονη δημιουργία 1.300 θέσεων εργασίας.
Εξάλλου, η υλοποίηση των μεγάλων αγωγών φυσικού αερίου που σχεδιάσαμε κι εντάξαμε για χρηματοδότηση στα ευρωπαϊκά ταμεία (TAP, IGB,EASTMED), καθώς και η Πλωτή Μονάδα Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου της Αλεξανδρούπολης (FSRU), αναμένεται να προσελκύσουν επενδύσεις ύψους 8-10 δις € και να τροφοδοτήσουν το Ευρωπαϊκό Ενεργειακό Σύστημα με περίπου 40 δις κυβ.μέτρα φυσικού αερίου.
Προφανής η τεράστια προοδευτική, πατριωτική, γεωπολιτική αναβάθμιση της χώρας.Την επόμενη περίοδο 2015–18, με τη σημερινή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, υπάρχει σχεδόν απόλυτη στασιμότητα, με μικρές εξαιρέσεις τον τελευταίο χρόνο για συνέχιση του έργου της περιόδου 2010-14.
Συγκεκριμένα, προωθήθηκαν τα έτοιμα σχέδια που παραδόθηκαν τον Ιανουάριο 2015 (λατομικό νομοσχέδιο, χωροταξικό ορυκτών πόρων), καθώς και το νομοσχέδιο για τη γεωθερμία.
Η Δημοκρατική Παράταξη με βάση τα θεμέλια που έθεσε την περίοδο 2010-14, έχει ήδη έτοιμο το επόμενο Στρατηγικό της Σχέδιο για την ανάπτυξη των ορυκτών πόρων.
Το Στρατηγικό Σχέδιο αυτό, υπηρετεί το νέο μας αναπτυξιακό όραμα των ορυκτών πόρων, που είναι η ορθολογική αξιοποίησή τους με όρους κοινωνικής συνοχής και συμφωνίας, περιβαλλοντικής προστασίας και σεβασμού της περιβαλλοντικής ευαισθησίας των πολιτών, προώθησης του βιοτικού επιπέδου των τοπικών κοινωνιών και αλληλεγγύης των επόμενων γενεών, με τη χρήση βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών, αλλά και ταυτόχρονα με πλήρη εφαρμογή των σύγχρονων μεθόδων της ανακύκλωσης και των αρχών της Κυκλικής Οικονομίας.
Ειδικότερα, το Στρατηγικό μας Σχέδιο της επόμενης περιόδου, περιλαμβάνει τα ακόλουθα 5 βήματα:- Θεσμική ισχυροποίηση της Εθνικής Στρατηγικής Ορυκτών Πόρων, που ανακοινώσαμε από το 2012, με τη νομοθετική κατοχύρωσή της.
- Προώθηση όλων των διαδικασιών ενεργοποίησης των οικοπέδων Υδρογονανθράκων που βρίσκονται σε εξέλιξη, νέοι διαγωνισμοί σε χερσαία και θαλάσσια οικόπεδα, καθώς και αξιοποίηση της εθνικής Ναυπηγοεπισκευαστικής και Μεταλλευτικής Βιομηχανίας για ανάδειξη της χώρας σε κεντρική Τεχνική Βάση κατασκευής και συντήρησης εξεδρών άντλησης Υδρογονανθράκων και αγωγών φυσικού αερίου για όλη τη Μεσόγειο.
- Θεσμική προώθηση απλοποίησης διαδικασιών ενεργοποίησης γεωθερμικών πεδίων χαμηλής θερμοκρασίας, από εκατοντάδες μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.
- Δημιουργία σταθερού προτύπου αξιοποίησης ορυκτών πόρων με ανοικτές διαγωνιστικές διαδικασίες και με κριτήρια αξιολόγησης: τη μέγιστη καθετοποίηση για αυξημένες θέσεις εργασίας και δημόσια έσοδα, τη στήριξη κατά προτεραιότητα της τοπικής απασχόλησης και την πρόβλεψη για επιπλέον των προβλεπομένων περιβαλλοντικών μέτρων και πρωτοβουλιών.Προτείνουμε το σύνολο των εσόδων του δημοσίου από τους ορυκτούς πόρους της χώρας, να κατευθυνθεί επίσης (κατά το ανάλογο των Υδρογονανθράκων) στο Ταμείο Αλληλεγγύης Γενεών.Επίσης, προτείνουμε μεγάλο μέρος των εσόδων από την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας (κινητής και ακίνητης) επίσης να τροφοδοτήσει τον ίδιο Λογαριασμό. Με τον τρόπο αυτό, η Διαγενεακή Αλληλεγγύη αποκτά ουσία και διασφαλίζει τις συντάξεις των επόμενων γενεών.
- Θεσμική προώθηση αναπτυξιακών και ταυτόχρονα ανταγωνιστικών και καινοτόμων διαδικασιών, όπως η εναλλακτική αξιοποίηση εξοφλημένων λατομείων και μεταλλείων, η ευελιξία καθετοποίησης, η επιβράβευση πρόσθετων περιβαλλοντικών και κοινωνικών πρωτοβουλιών, η διευκόλυνση πολυμεταλλικών και πολυορυκτολογικών δραστηριοτήτων, η υπογειοποίηση των εξορυκτικών δραστηριοτήτων κ.λπ.
Και όλα αυτά με τον Πολίτη σύμμαχο και δίπλα μας και όχι απέναντί μας.
Διαφάνεια και κανόνες διασφαλίζουν την αμοιβαία εμπιστοσύνη με τους πολίτες.
Είναι το νέο μας Συμβόλαιο με το Λαό.Ο Γιάννης Μανιάτης είναι καθηγητής πανεπιστημίου, Βουλευτής Αργολίδας ΔΗΣΥ, πρώην Υπουργός
