Τρίτη 5 Ιουνίου 2018

Η Κίος του 1921-22 πριν από τη συντριβή

1--265
Ο Στέργιος Στεργίου, με κοστούμι και ψαθάκι, σε άδεια από το στράτευμα, στη Σύρο.
Σύμφωνα με τα στρατιωτικά έγγραφα, ο Στέργιος Στεργίου παρουσιάζεται τον Αύγουστο του 1920 στο Βασιλικό Ναυτικό. Στα μέσα του 1921 μετακι
νείται στην Κίο ως μέλος πληρώματος τορπιλοβόλου υπαγόμενου στη Στρατιωτική Διοίκηση Προύσσης. Εκεί υπηρετεί ως μάχιμος πεζοναύτης έχοντας μαζί του τη φωτογραφική του κάμερα.
Ενα μικρό, ελάχιστο δείγμα των εκπληκτικών φωτογραφιών του μπορεί ο αναγνώστης της «Κ» να δει σήμερα, όπως αντλήθηκε από την έκδοση-κόσμημα του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ) «Στέργιος Στεργίου. Κίος 1921-1922».

Αξιωματικός του Στρατού Ξηράς γευματίζει στην είσοδο του Φρουραρχείου της Κίου.
Είναι το πέμπτο τομίδιο της εξαιρετικής σειράς «ΑΦΕΛΙΑ», που σχεδίασε ο Διονύσης Καψάλης και επιμελήθηκαν οι Βασιλική Χατζηγεωργίου και Ματθίλδη Πυρλή. Την εισαγωγή –που διεκδικεί άξια τις δάφνες ολοκληρωμένου δοκιμίου– υπογράφει ένας δεινός γνώστης της φωτογραφίας και της Ιστορίας, o Κωστής Λιόντης. Από αυτή την εισαγωγή αντλούμε και τα βιογραφικά και άλλα στοιχεία που παραθέτουμε εδώ.

Ο Στέργιος Στεργίου στην Κίο. Τη μοτοσικλέτα την είχε φέρει από τη Σύρο.
Γεννημένος στην Ερμούπολη της Σύρου το 1897, λοιπόν, ο Στεργίου προέρχεται από οικογένεια εμπόρων αστών και από νωρίς επιδίδεται, ερασιτεχνικά, στην ενασχόληση με τη φωτογραφία. «Κατά την κυρία Στεργίου πάντως», γράφει ο Κ. Λιόντης, «ο πατέρας της άρχισε να φωτογραφίζει νέος, πριν από το 1917, ενώ αργότερα, στη δεκαετία του ’20, εμφάνιζε μόνος του τα αρνητικά». Ενδιαφέρουσα σημείωση: μέσα στην πρώιμη θεματολογία του, και οι εταίρες της Ερμούπολης, «χαρακτηριστικό δείγμα του ανοιχτού πνεύματος που τον διέκρινε», κατά τον Κ. Λιόντη.

Ενα από τα πλωτά νοσοκομεία του Ναυτικού στη Μικρά Ασία, πιθανώς το «Κωνσταντινούπολις».
Ως προς την Κίο της εποχής που έζησε ως πεζοναύτης ο Στεργίου: κατελήφθη από τη Μεραρχία Αρχιπελάγους, αρχές Ιουλίου του 1920. Παρέμεινε υπό ελληνικό έλεγχο έως τις 28 Αυγούστου του 1922. «Αποτελούσε στρατιωτικό υποτομέα και ενδιάμεσα δέχτηκε αρκετές επιδρομές, κυρίως από ατάκτους (Τσέτες). (...) Επιλεκτικές όψεις αυτής της Κίου κατέγραψε ο φωτογραφικός φακός του Στεργίου. Διόλου απίθανο να είναι οι τελευταίες λίγο πριν δεχτεί τη χαριστική βολή και μείνει η πικρή της ενθύμηση». Ο Στεργίου θα γλιτώσει από τη γενική συντριβή. Θα τελειώσει ήσυχα τις μέρες του «εκείνες τις αγωνιώδεις ημέρες του Κυπριακού το ’74».

Πεζοναύτες επί μεταγωγικού πλοίου, εν πλω. Τελικός προορισμός, η Κίος, στην ανατολική ακτή της Προποντίδας.
Το φωτογραφικό του στίγμα ακτινοβολεί ακόμα, όπως φαίνεται και από τον μικρό αυτό τόμο του ΜΙΕΤ, ο οποίος προσφέρεται προς ενδελεχή εξερεύνηση.
Έντυπη