Έντονη ανησυχία για τους γνωρίζοντες έχει προκαλέσει η εικόνα που παρουσιάζει τελευταία ένας φοίνικάς που βρίσκεται στο προαύλιο του Ι.Ν. Αγίου Βασιλείου Άργους (απέναντι από την είσοδο της εκκλησίας). Όλα συντείνουν στο να μας υποψιάσουν ότι το δέντρο έχει προσβληθεί από το έντομο Ρυγχοφόρος των φοινικοειδών ( Rhynchoforus ferrugineus) ή κόκκινος ρυγχωτός κάνθαρος των φοινικοειδών, που είναι ο σημαντικότερος εντομολογικός εχθρός τους και μπορεί μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα να γονατίσει δένδρα φοινίκων όσο μεγάλα και αν είναι.
Ήδη, η εμπειρία τόσο στη χώρα μας όσο και σε άλλες χώρες της Μεσογειακής λεκάνης είναι οδυνηρή, αφού πανάρχαιοι ιστορικοί φοίνικες χάθηκαν μέσα σε λίγους μήνες. Μάλιστα δύο πανύψηλοι φοίνικες του Προεδρικού Μεγάρου δε γλύτωσαν από την επέλαση του σκαθαριού.
Πρόσφατη, επίσης, είναι και η ολοσχερής καταστροφή τριών, τουλάχιστον, φοινίκων στο Πορτοχέλι και στην Κοιλάδα Ερμιονίδας.
Το έντομο προσβάλλει όλα τα είδη των φοινικοειδών, ενώ ο Κανάριος φοίνικας (Phoenix canariensis), που είναι και ο πιο διαδεδομένος στη χώρα είναι και ο πλέον ευαίσθητος. Έτσι, σε περίπτωση έλλειψης ικανού αριθμού ευπρόσβλητων φοινικοειδών κανένα είδος δεν μπορεί να γλυτώσει…
Για την ιστορία να προσθέσουμε ότι ένα σπάνιο είδος είναι ο ελληνικός φοίνικας, ο του Θεοφράστου λεγόμενος, που τον συναντάει κανείς σποραδικά εδώ και κει, ενώ από αυτό το είδος αποτελείται το φοινικόδασος του Βάι στην Κρήτη και δύο μικρές συστάδες, οι μοναδικές στην Πελοπόννησο, στην Αρχαία Επίδαυρο της Αργολίδας.
Συμπτώματα – Ζημιές
Οι ζημιές στα φυτά προκαλούνται κυρίως από τις προνύμφες (σκουλήκια, κάμπιες) που εκκολάπτονται στα σημεία όπου το τέλειο έντομο έχει αφήσει τα αυγά του και τέτοια σημεία είναι η κορυφή του φοίνικα, οι βάσεις των νεαρών φύλλων, οι πληγές στο κορμό που δημιουργούνται και με το κλάδεμα ή και άλλες αιτίες.
Οι προνύμφες τρέφονται με μαλακές ίνες του εσωτερικού των ιστών του φοίνικα ενώ για να νυμφωθούν μετακινούνται προς το εσωτερικό του κορμού ανοίγοντας στοές και μεγάλες κοιλότητες.
Οι στοές αυτές μπορεί να φτάσουν και το ένα μέτρο και μπορεί να δημιουργηθούν και σε άλλα σημεία του κορμού ή και ακόμη στη βάση του.
Ακόμη, είναι χαρακτηριστικός ο ήχος που ακούγεται από τις προνύμφες που τρέφονται στο εσωτερικό του κορμού και μάλιστα έχει αναπτυχθεί και ιδιαίτερη τεχνική που βασίζεται στον προσδιορισμό της ανίχνευσης εντόμων στο εσωτερικό των δένδρων που τα «φιλοξενούν», ανάλογα με τον παραγόμενο ήχο (ακουστική μέθοδος).
Το χαρακτηριστικότερο μακροσκοπικό σύμπτωμα είναι η εικόνα των νεαρών φύλλων της κορυφής, αφού ήδη έχει «φαγωθεί» από την καταστροφική μανία του εντόμου η καρδιά του φοίνικα (κορυφαίο μερίστωμα) και το φυτό έχει την όψη της ανοικτής ομπρέλας. Επίσης είναι χαρακτηριστικά τα φαγώματα που παρατηρούνται σε ορισμένα φύλλα.
Η μετακίνηση των τέλειων εντόμων γίνεται κυρίως αφού εξαντληθεί η τροφή που βρίσκουν και από κει μετακινούνται σε γειτονικά δένδρα ή σε άλλες περιοχές, ενώ και με τον αέρα μεταφέρονται σε ακόμη μεγαλύτερες αποστάσεις που μπορούν να φτάσουν το 1 χιλ. ημερησίως.
Αντιμετώπιση
Για την αντιμετώπιση απαιτούνται να ληφθούν άμεσα δραστικά μέτρα κυρίως στην αρχή, γιατί εάν η κατάσταση ξεφύγει, τότε λίγα πράγματα ή καθόλου μπορούν να γίνουν.
Τέτοια μέτρα στηρίζονται στον βιολογικό κύκλο του εντόμου, στην εμπειρία που έχει αποκτηθεί τόσο σε άλλες χώρες όσο και στη δική μας τα τελευταία χρόνια που υπάρχει ο ρυγχοφόρος, καθώς επίσης και σε εγκεκριμένα σκευάσματα που αυτή τη στιγμή υπάρχουν και μπορούν να χρησιμοποιηθούν.
Η πεταλούδα Paysandisia archon
Όμως, δεν είναι μόνο ο ρυγχοφόρος που προσβάλλει σε τέτοιο καταστροφικό βαθμό τους φοίνικες, είναι και ένας νέος εχθρός μια πεταλούδα που ονομάζεται Paysandisia archon, η οποία προκαλεί αντίστοιχες καταστροφικές ζημιές και δυστυχώς έχει εντοπιστεί και αυτή σε αρκετές περιοχές στη χώρα όπως είναι η Αττική, η Αργολίδα, οι Κυκλάδες, η Ηλεία, η Φθιώτιδα.
Τι πρέπει να γίνει
Επειδή δεν επιτρέπεται η οποιαδήποτε κωλυσιεργία, που θα οδηγούσε σε εξάπλωση του προβλήματος σε όλη την περιοχή του Άργους (και ακόμα παραπέρα), θα πρέπει άμεσα να επέμβει ο Δήμος Άργους – Μυκηνών δια του γεωπόνου του και αν χρειαστεί τεχνογνωσία ας απευθυνθούν στον γεωπόνο του Δήμου Ερμιονίδας κ. Βασίλη Πασιαλή (που είναι και Αργείος) για να τους ενημερώσει για τις δικές του ενέργειες, όταν χρειάστηκε να επέμβει για να εμποδίσει την εξάπλωση από τα προσβεβλημένα δέντρα (φωτο).
Δεν υπάρχει κανένα περιθώριο για καθυστέρηση!
Ρεπορτάζ- Φωτογραφίες:
Γιώργος Ν. Μουσταΐρας
